Laguny osadowe

Laguny osadowe to wyjątkowe ekosystemy, które powstają w wyniku naturalnych procesów sedymentacji w strefie przybrzeżnej. Proces ich formowania obejmuje nagromadzenie się drobnych cząstek – piasku, mułu i innych osadów – które, transportowane przez prądy morskie, wiatr czy rzeki, odkładają się w pasie między otwartym morzem a lądem. Efektem tego działania staje się naturalna bariera (często w formie łach, wydm lub piaszczystych przesmyków), która oddziela spokojne, płytkie wody laguny od bardziej dynamicznych obszarów otwartego morza.

Laguny osadowe uszczelniane i szczelne oraz laguny rozsączająco - odparowujące

W praktyce możemy spotkać się z układami, które wykazują cechy zarówno uszczelniające (czyli praktycznie szczelne), jak i rozsączające. Warto tu podkreślić, że właściwości te zależą przede wszystkim od rodzaju osadów, ich granulometryki oraz procesów diagenetycznych, które kształtują strukturę z czasem.

Gdy dominują osady drobne, takie jak ił czy gliny, sedymentacja tworzy warstwy o niskiej przepuszczalności. Takie zbitki działają jak naturalne bariery – zatrzymując przepływ wody, minerałów czy rozpuszczonych substancji. W geologii mówimy wtedy o warstwach uszczelniających, które mogą pełnić rolę cap rocków w kontekście zatrzymywania płynów (np. ropy czy gazu) lub chronić zasoby wodne przed niekontrolowaną migracją substancji.

Z kolei, gdy laguna osadowa zawiera więcej osadów gruboziarnistych, takich jak piasek, lub gdy występuje wysoka energia środowiska powodująca stałe przemieszczenia i rekonstrukcje osadów, mamy do czynienia z układami bardziej rozsączającymi. Ich struktura umożliwia swobodny przepływ wody, co wpływa nie tylko na transport substancji, ale również na wymianę gazów i rozpuszczonych składników między laguną a otaczającymi ją systemami wodnymi.

Laguny osadowe z geomembrany

Laguny osadowe uszczelnione geomembranami PEHD.

Stosowanie geomembran PEHD do uszczelniania lagun osadowych stanowi nowoczesne rozwiązanie inżynieryjno–środowiskowe, łączące naturalne procesy sedymentacyjne z technologią izolacyjną. Wykorzystuje się je, aby stworzyć lub poprawić barierę hydroizolacyjną między wodą a podłożem, zapobiegając niekontrolowanemu przesiąkaniu, zanieczyszczeniom oraz utracie wody. Dzięki właściwościom, takim jak wysoka wytrzymałość mechaniczna, odporność na działanie chemikaliów oraz niska przepuszczalność, geomembrany PEHD doskonale spełniają rolę izolacji w obiektach o wymagających warunkach środowiskowych.

W praktyce instalacja geomembrany PEHD wymaga starannego przygotowania powierzchni – najczęściej oczyszczenia i zagęszczenia osadów, aby uniknąć uszkodzeń spowodowanych przez ostre kamienie lub inne zanieczyszczenia. Po rozłożeniu materiału, arkusze geomembrany łączymy metodą zgrzewania, co zapewnia ciągłość uszczelnienia oraz minimalizuje ryzyko powstawania nieszczelności. Takie podejście umożliwia kontrolowanie przepływu wody, poprawia retencję oraz pozwala na skuteczne zarządzanie gospodarką wodną w obrębie laguny.

Uszczelnienie bentonitami laguny na osady

Laguny szczelne mogą być także uszczelniane matami bentonitowymi. Laguny szczelne uszczelniane matami bentonitowymi to przykład innowacyjnego połączenia technologii geosyntetycznej z inżynierią wodną, w którym naturalna zdolność bentonitu do pęcznienia i samouszczelniania jest wykorzystywana do zapewnienia trwałej bariery hydroizolacyjnej. Bentonit, jako wykorzystywany materiał, zawdzięcza swoje właściwości mineralne (głównie montmorylonit) zdolności do silnego pęcznienia w kontakcie z wodą, co w efekcie powoduje znaczne ograniczenie przepływu cieczy przez strukturę maty. Maty bentonitowe powstają z warstwy proszku bentonitowego umieszczonego między dwoma warstwami geotekstyli – co zapewnia im zarówno elastyczność, jak i wytrzymałość mechaniczną, niezbędną do utrzymania ciągłości uszczelnienia w zmiennych warunkach lądowo-wodnych.

Uszczelnianie zbiorników wodnych na gruncie przepuszczalnym to miejsce stosowania geosynetyków w budownictwie inżynieryjnym. Przykładowe sytuacje to uszczelnienie zbiornika przeciwpożarowego czy budowa stawu hodowlanego.