W opracowaniu podano podstawowe wymagania techniczne dotyczące dostarczania i i układania Bentomatu. Wszystkie użyte materiały muszą spełniać wymagania podane w tej specyfikacji, zaś wszystkie prace wykonane zgodnie z procedurami tu przedstawionymi, z uwzględnieniem wszelkich założeń, rzutów, przekrojów, spadków i wymiarów podanych w dokumentacji technicznej inwestycji.

Bentomat (odmiany: Bentomat SP, Bentomat SC, Bentomat ST) produkowany jest przez Colloid Environmental Technologies Company (CETCO Poland). Składa się z warstwy czystego sodowego iłu bentonitowego, zamkniętej pomiędzy dwoma geotekstyliami polipropylenowymi, z których jedna jest tkaniną, a druga włókniną.

Do produkcji Bentomatu oraz połączeń i prac uzupełniających stosowany jest bentonit sodowy Volclay o następujących właściwościach:

 

 

Wymiary pasma bentomatu

Pełnowymiarowe pasmo ma 5 metrów szerokości i 40 metrów długości

Linie zakładów połączeniowych

Przy obu krawędziach na wierzchniej geotkaninie Bentomatu zaznaczono linie zakładu (w odległości 15 cm od krawędzi) i dopasowania (w odległości 23 cm), ułatwiające prawidłowe wykonanie zakładu.

Dokumentacja produktu

Na żądanie producent wyrobu zobowiązany jest dostarczyć inwestorowi lub innym wskazanym osobom, certyfikaty jakości każdej partii Bentomatu, które powinny zawierać:

• numery partii Bentomatu i rolek (wraz z odpowiednimi informacjami wysyłkowymi),
• wyniki badań surowców stosowanych do produkcji Bentomatu przeprowadzonych przez producenta; podane muszą być co najmniej wyniki badań wytrzymałościowych i zawartość bentonitu,
• świadectwa jakości bentonitu użytego do produkcji Bentomatu.

Oznakowanie produktu

Przed wysyłką każda rolka Bentomatu zostaje opatrzona etykietą z następującymi informacjami:

• informacja o produkcie (nazwa i adres producenta, nazwa handlowa, kod produktu),
• numer partii i numer rolki,
• długość i szerokość rolki,
• całkowity ciężar rolki.

 

Opakowanie

Pasma Bentomatu są nawinięte na gilzy o średnicy 10 cm. Gilzy nie są w stanie samodzielnie przenieść obciążeń podnoszonej rolki - rolki podnosi się zaczepiając haki zawiesia za rdzeń montażowy wprowadzony do gilzy.

Wszystkie rolki muszą być oznakowane etykietami i osłonięte folią odporną na fotodegradację pod wpływem promieniowania ultrafioletowego.

Transport i przemieszczanie

Za dostarczenie Bentomatu na płac budowy odpowiedzialny jest producent. Natomiast rozładunek, przemieszczanie na placu budowy i składowanie leży w gestii wykonawcy.

Wszystkie rolki muszą być po rozładowaniu sprawdzone wzrokowo w celu wykrycia ewentualnych uszkodzeń.

Strona odpowiedzialna za rozładunek Bentomatu powinna skontaktować się z jego producentem jeszcze przed wysłaniem materiałów w celu upewnienia się czy proponowane metody i urządzenia rozładunkowe są prawidłowe.

Składowanie

Za składowanie rolek odpowiedzialny jest wykonawca. Na placu budowy należy wyznaczyć odpowiedni plac składowy oddalony od miejsc o dużym natężeniu ruchu, w miarę równy i suchy.

Rolki należy składować tak, aby nie mogły się one ześlizgnąć lub stoczyć ze stosu. Wysokość stosu rolek nie może być wyższa niż wysokość bezpiecznej pracy sprzętu rozładunkowego (zazwyczaj nie więcej niż 5 warstw).

Do czasu instalacji, wszystkie składowane rolki oraz pomocniczy bentonit powinny być osłonięte przed deszczem folią z tworzywa sztucznego lub impregnowanym brezentem.

Wykonawstwo

Przygotowanie podłoża

Powierzchnie stanowiące podłoże układanego Bentomatu powinny być uformowane i zagęszczone zgodnie z wymaganiami dokumentacji projektowej. Powinny być ponadto równe, pozbawione gruzu, korzeni, ostrych kamieni, lodu i stojącej wody. W przypadkach, gdy słup wody będzie przekraczał 30 cm, grunt podłoża powinien w co najmniej 80% składać się z frakcji drobniejszych niż 0,25 mm. Bentomat można instalować na zamarzniętym podłożu, jeśli wcześniej zostało przygotowane zgodnie ze specyfikacją projektową.

Przed instalacją Bentomatu inspektor kontroli jakości nadzorujący projekt musi potwierdzić prawidłowość przygotowania podłoża.

Na górze zboczy Bentomat należy zakotwić, dokonując - najczęściej - zamocowania w rowie kotwiącym. Rów taki powinien być wykonany zgodnie z projektem technicznym i odebrany przez inspektora kontroli jakości przed położeniem Bentomatu.

Układanie bentomatu

Układanie Bentomatu musi odbywać się zgodnie z zaleceniami producenta i podanymi tu wskazówkami. Wszelkie zmiany w tych procedurach muszą być zatwierdzone przez osobę odpowiedzialną za realizację obiektu.

Dystrybutor Bentomatu lub przedstawiciel producenta zapewnia wykonawcy pomoc w początkowym okresie prac. W szczególności dotyczy to przypadków, w których wykonawca dysponuje w tym zakresie tylko niewielkim doświadczeniem lub nie ma go wcale, bądź też jeżeli występują nietypowe warunki.

Konieczne jest użycie sprzętu umożliwiającego swobodne podwieszenie i rozwinięcie rolki z zastosowaniem zawiesia belkowego i sztywnej rury (rdzenia montażowego) wsuwanej w rolkę. Zawiesie oraz rdzeń nie mogą się nadmiernie uginać przy podnoszeniu rolki.

Pasma Bentomatu należy tak układać, by stroną białą (włókniną) były skierowane w dół (do podłoża). Na powierzchniach o nachyleniu większym niż 1:4 dłuższy bok pasma musi biec równolegle do zbocza, a koniec pasma należy zakotwić. Pasma układane na powierzchni poziomej mogą być zorientowane w dowolny sposób. Należy układać je od punktu najwyższego do najniższego - ułatwi to odprowadzenie wody w przypadku opadów atmosferycznych. Pasma należy układać tak, by nie były napięte czy naprężone, ale również bez zmarszczeń i fałd. Niedopuszczalne jest naciąganie Bentomatu dla dopasowania do wyznaczonego obszaru. Nie należy przeciągać go po podłożu - z wyjątkiem tych przypadków gdy jest to konieczne do utworzenia prawidłowego zakładu pomiędzy sąsiednimi pasmami.

Instalację można prowadzić w dowolnych warunkach pogodowych, z wyjątkiem ulewnych deszczy i bardzo silnych wiatrów.

Wykonawca może rozpakować i ułożyć w ciągu jednego dnia roboczego tylko taką ilość Bentomatu, jaka zostanie przykryta gruntem lub geomembraną. Nie należy dopuszczać, aby po zakończeniu dnia pracy Bentomat pozostawał wystawiony na działanie przypadkowych czynników atmosferycznych.

Wykonanie połączeń

Połączenia mają postać zakładów o szerokości od 15 do 23 centymetrów. Podczas ich wykonywania należy posługiwać się zaznaczonymi na pasmach liniami zaKbuJu i dopasowania. Brzegi pasm należy rozprostować, usuwając wszelkie zmarszczki, zagięcia i rybie usta, zapewniając tym samym największą możliwą powierzchnię styku z pasmem dolnym.

Po rozwinięciu pasma górnego w docelowym miejscu, jego brzeg należy odchylić odsłaniając strefę zakładu, skąd usunąć trzeba ewentualne zanieczyszczenia i luźny grunt - dotyczy to także zanieczyszczeń przyczepionych do geotekstyliów. Następnie w strefie zakładu (pomiędzy krawędzią pasma a linią 15 cm) należy nanieść ciągłą warstwę granulowanego bentonitu. Na jednym metrze długości zakładu znaleźć się powinno co najmniej 0,4 kilograma bentonitu. W celu uzyskania jednolitości pokrycia i równomierności dozowania bentonitu możliwe jest posłużenie się konewką bez sińca lub maszyną do rysowania linii kreda. Kontrolę jakości wykonania tej pracy przeprowadza się zgodnie z planem kontroli jakości.

Na powierzchniach o małym nachyleniu (mniejszym niż 1:4), na których połączenia pasm mogą przebiegać w poprzek zbocza, zakłady powinny mieć układ dachówkowy, uniemożliwiający dostanie się do połączenia wody spływającej po zboczu.

Naprawa uszkodzeń bentomatu

Wszelkie uszkodzenia w postaci przecięć lub rozdarć muszą zostać naprawione. Naprawa polega na wycięciu odpowiedniej laty z osobnego pasma i nałożeniu jej na uszkodzone miejsce.

Miejsce uszkodzone należy oczyścić z brudu i gruzu. Łatę należy wyciąć tak, aby pasowała do uszkodzonego obszaru i w każdym kierunku sięgała 30 cm poza uszkodzenia. Na obrzeżach uszkodzonego miejsca należy nasypać warstewkę bentonitu (0,4 kg na mb długości) i uszkodzone miejsce przykryć łatą. Do unieruchomienia laty w czasie obsypywania można użyć np. kleju epoksydowego.

Obrabianie detali

Obrabianie detali rozumiane jako prace związane z uszczelnieniami miejsc styku Bentomatu z rurami, ścianami fundamentowymi, instalacjami odwadniającymi, przelewami i innymi instalacjami należy wykonać zgodnie z zaleceniami producenta.

Układanie warstwy przykrywającej

W przypadku przykrywania gruntem lub kruszywem, grubość takiej warstwy musi wynosić co najmniej 23 cm. W gruncie stosowanym jako przykrycie nie mogą znajdować się ostre kamienie o wielkości większej niż 5 cm.

Niedopuszczalne j est użycie materiału o dużej zawartości wapnia!

Do wykonania przykrycia gruntowego należy stosować sprzęt wywierający małe naciski powierzchniowe. Użycie sprzętu ciężkiego jest dopuszczalne po wcześniejszym przykryciu Bentomatu warstwą o grubości co najmniej 60 cm - nie dotyczy to ostatecznego wyrównywania. Bezpośrednio po rozłożonym Bentomacie nie powinny jeździć żadne pojazdy. Ruch pojazdów jest możliwy dopiero po wykonaniu przykrycia odpowiedniej grubości. Zawsze należy unikać wykonywania ostrych skrętów i zawracania sprzętu w miejscu.

Aby nie uszkodzić Bentomatu, pierwszych warstw przykrycia nie powinno się zagęszczać powyżej 35% stopnia zagęszczenia.

Podczas przykrywania Bentomatu na zboczach o nachyleniu większym niż 1:4 prace okrywowe należy prowadzić w kierunku od podstawy ku górze zbocza.

Jeżeli materiałem przykrywającym jest geomembrana lub inny materiał syntetyczny, należy zastosować środki ostrożności chroniące Bentomat przed zniszczeniem (zakaz mchu ciężkiego sprzętu). Do rozwinięcia materiału syntetycznego można wykorzystać lekki sprzęt na oponach gumowych. Pojazdy te mogą jeździć bezpośrednio po Bentomacie pod warunkiem, że nie będą gwałtownie ruszać, zatrzymywać się lub skręcać.

Jeżeli Bentomat ma być przykryty geomembraną teksturowaną, należy stosować tymczasowe pokrycie poślizgowe (np. gładką folię HDPE o gr. 0,5 mm) ułatwiające przesunięcie geomembrany do właściwego położenia.

Nieosłonięte krawędzie pasm należy pod koniec dnia roboczego zabezpieczyć folią odpowiednio unieruchomioną workami z piaskiem lub innym obiciążeniem.

Aktywacja bentonitu

W zastosowaniach z udziałem cieczy innych niż woda (takich jak zbiorniki bezpieczeństwa nadziemnych magazynowych zbiorników paliwa), Bentomat musi zostać nawodniony po zakończeniu prac instalacyjnych. Bentomat nie stanowi bariery dla cieczy nie będących wodą o ile wcześniej nie zostanie hydratowany czystą wodą. Zazwyczaj aktywacja dokonuje się sama podczas naturalnych opadów deszczu, jeżeli jednak konieczne jest natychmiastowe oddanie do użytkowania obszaru uszczelnianego Bentomatem, to należy go zwilżyć sztucznie, natryskując 10 litrów czystej wody na metr kwadratowy powierzchni na co najmniej 72 godziny przed rozpoczęciem użytkowania.